Czasem spotykam się z dyskusjami na temat wysokości opłat za sesje terapeutyczne. Zarówno klienci, jak i sami terapeuci mają wątpliwości, jaka kwota za sesję jest odpowiednia.

Za co tak naprawdę płacisz, kiedy idziesz do psychoterapeuty?

Psychoterapia to wyjątkowa profesja. Dla wielu psychoterapeutów, w tym dla mnie, jest to coś więcej niż praca. Wybierając ten zawód, kierowałam się silną potrzebą pomocy innym, zrozumienia drugiego człowieka i pewnego rodzaju poczuciem misji. Podchodzę do swojej pracy bardzo poważnie i z dużym zaangażowaniem.

Chcę zwrócić uwagę, że ścieżka dojścia do zawodu psychoterapeuty wymagała ode mnie długich lat nauki oraz wysokich nakładów finansowych – studia psychologiczne, następnie studium psychoterapii uzależnień oraz 4-letnia szkoła psychoterapii, wiele kursów i szkoleń. Dodatkowo praktyki i staże, za które w większości przypadków musiałam zapłacić. Ponadto psychoterapia własna oraz stała superwizja. To są ogromne koszty, ponieważ wszystkie szkoły psychoterapii są płatne.

Każda sesja terapeutyczna to czas, wiedza i doświadczenie, które wnoszę do procesu leczenia. Warto pamiętać, że moja praca, podobnie jak każda inna profesja, zasługuje na odpowiednie wynagrodzenie. Opłaty za sesje terapeutyczne nie są jedynie wynagrodzeniem za czas spędzony z klientem, ale także za lata edukacji, ciągłe szkolenia, superwizje i narzędzia, które stosuję w pracy.

Psychoterapeuci często balansują pomiędzy chęcią pomagania innym a koniecznością zarabiania na życie. Ważne jest, abyśmy mogli utrzymać się z naszej pracy, ponieważ tylko wtedy możemy w pełni poświęcić się naszym klientom.

Nasza praca wiąże się z odpowiedzialnością za zdrowie psychiczne osób, które się do nas zgłaszają. Ważne jest, abyśmy zachowali wysoki poziom profesjonalizmu i etyki zawodowej. Dzięki odpowiedniemu wynagrodzeniu możemy też inwestować w dalszy rozwój zawodowy i osobisty, co przekłada się na jakość świadczonych przez nas usług.

Zastanawiasz się, o co chodzi z nurtami w psychoterapii? Nie wiesz, jakie znaczenie przypisywać temu, w jakim nurcie pracuje psychoterapeuta? Który byłby najwłaściwszy dla Ciebie?

Nurt w psychoterapii oznacza podejście lub szkołę.

Każdy nurt ma swoje własne założenia teoretyczne, techniki interwencji i cele terapeutyczne. Mogą one być stosowane, aby lepiej pomóc Ci w radzeniu sobie z różnorodnymi problemami emocjonalnymi, zachowaniami i relacjami.

Który zatem nurt wybrać, który będzie najlepszy?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Ważne jest znalezienie podejście, które najlepiej pasuje do Twoich potrzeb i preferencji, a także do problemu, z którym się zmagasz.

Jednak osobiście uważam, że istnieją ważniejsze elementy przy wyborze psychoterapeuty.

Badania naukowe wielokrotnie potwierdzają, że to relacja między terapeutą a pacjentem jest kluczowym czynnikiem wpływającym na skuteczność terapii, niezależnie od wybranego nurtu. Ważne, aby terapeuta był empatyczny, akceptujący i potrafił stworzyć bezpieczną przestrzeń do zgłębiania Twoich myśli, uczuć i doświadczeń.

Równie ważne jest doświadczenie terapeuty.

Może potrzebujesz specjalistycznego podejścia lub wiedzy terapeuty w konkretnych obszarach, takich jak trauma, zaburzenia jedzenia, uzależnienia czy terapia par. Znalezienie terapeuty, który ma doświadczenie i specjalizuje się w obszarze, który jest dla Ciebie istotny, może być kluczowe dla osiągnięcia pozytywnych wyników terapeutycznych.

Takie aspekty jak płeć, wiek, czy wyznanie wprawdzie nie powinny wpływać na kompetencje terapeuty, ale mogą być dla Ciebie istotne.

W niektórych przypadkach, na przykład przy terapii związanej z traumą lub historią nadużyć, możesz czuć się bardziej bezpiecznie w obecności terapeuty tej samej płci. Może to ułatwić Ci otwarcie się i odkrycie trudnych doświadczeń.

Jeśli jesteś w podeszłym wieku, może Ci być trudno zaufać młodziutkiemu terapeucie – i odwrotnie: nastolatek może łatwiej nawiązać kontakt z kimś młodszym.

Jeśli z kolei jesteś bardzo religijny, możesz preferować osobę, która dzieli te wartości i może zintegrować je w terapii.

Jak wybrać nurt w psychoterapii?

Jeśli chodzi o wybór nurtu, to zastanów się, jakie oczekiwania masz wobec psychoterapii oraz jak wyobrażasz sobie współpracę z terapeutą.

Potrzebujesz bardziej eksperckiego i dyrektywnego podejścia, czy może wolisz towarzysza w procesie terapeutycznym? Jak poruszasz się w obszarze swoich emocji i czy preferujesz raczej podejście racjonalne?

Twoje problemy trwają od dawna, czy może wynikają z krótkotrwałego kryzysu?

Jesteś otwarty na różne narzędzia terapeutyczne, takie jak pisanie prac, gry terapeutyczne czy eksperymenty, czy też wolisz tradycyjną rozmowę?

Interesuje Cię praca z ciałem i techniki relaksacyjne, czy raczej nie czujesz się z nimi komfortowo?

To wszystko może pomóc Ci w wyborze odpowiedniego nurtu terapeutycznego, który najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i preferencjom.

Rodzaje nurtów w psychoterapii

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) skupia się na identyfikowaniu i zmianie myśli i zachowań negatywnych. Może być pomocna jeśli zmagasz się np. z zaburzeniami lękowymi lub kompulsjami.

W tym nurcie terapeuta będzie aktywny i skoncentrowany na konkretnym planie działania. Jest to zazwyczaj terapia krótkoterminowa, nastawiona bardziej na rozwiązanie problemu niż na analizie jego źródeł.

Z kolei terapia psychodynamiczna może być bardziej odpowiednia jeśli chcesz lepiej zrozumieć swoje obecne problemy emocjonalne i dotrzeć do ich źródła poprzez m.in. zgłębienie swojego dzieciństwa i relacji interpersonalnych.

Terapeuta będzie mniej aktywny i mniej dyrektywny. Więcej przestrzeni pozostaje dla klienta.

Jeśli jesteś osobą otwartą i chętnie eksplorujesz swoje uczucia, nurt psychoterapii oparty na pracy nad emocjami, tak jak terapia humanistyczna, może być dla Ciebie odpowiedni.

Terapeuta w tym nurcie może być aktywny, ale nie będzie dyrektywny.

Jeśli zaś czujesz, że Twój problem obejmuje nie tylko Ciebie, ale także np. całą rodzinę, zastanów się nad terapią systemową, która skupia się na zrozumieniu Twoich problemów w kontekście relacji z innymi oraz w ramach szerszego systemu, w którym funkcjonujesz.

Na tego typu terapię możesz uczęszczać samodzielnie lub wraz ze swoją partnerką/partnerem czy też którymś z członków rodziny (np. z matką), a także z całą rodziną z dziećmi.

Terapeuta będzie aktywny i dyrektywny.

Nurt integratywny – korzysta z połączenia różnych metod i podejść, z których zazwyczaj jedno jest dominujące.

Wszystkie wyżej wymienione nurty terapeutyczne oferują różnorodne metody pracy, obejmując terapię indywidualną, grupową oraz sesje terapeutyczne w parach.

Niemniej jednak nie każdy terapeuta będzie praktykować wszystkie te formy terapeutyczne.

I na koniec – zaufaj sobie.

Sprawdź, jak się czujesz w towarzystwie terapeuty, czy na tyle dobrze i bezpiecznie, aby mu zaufać i się otworzyć. To Twoje uczucia są kluczowe w procesie terapeutycznym.

„Co czwarty Polak czuje pogorszenie zdrowia psychicznego po pandemii” czytam w artykule na stronie politykazdrowotna.com. Od dawna mówi się też, że w Polsce jest niedobór psychoterapeutów, a czas oczekiwania na wizytę u specjalisty na Narodowy Fundusz Zdrowia to niekiedy nawet 2 lata. Niemniej świadomość wagi zdrowia psychicznego u Polaków rośnie.

Jednak kiedy stajemy przed wyborem specjalisty, często pojawia się pytanie: psycholog czy psychoterapeuta? Zarówno psycholog, jak i psychoterapeuta zajmują się problemami w zdrowiu psychicznym, ale różnią się w podejściu, kwalifikacjach i metodach leczenia. 

Ten artykuł rzuca światło na te subtelne, lecz istotne różnice, pomagając zrozumieć, kiedy i do kogo najlepiej się zwrócić. Odkryj, jak te dwie ścieżki zawodowe się przeplatają i jak mogą wspierać Twój dobrostan psychiczny w różnych sytuacjach życiowych.

Kim jest psycholog?

Psycholog to wykwalifikowany specjalista, który ukończył pięcioletnie studia magisterskie z zakresu psychologii. W Polsce psychologia jest jednym z nielicznych kierunków, które są nauczane jako jednolite studia magisterskie. 

Absolwenci tego kierunku posiadają gruntowną wiedzę z zakresu funkcjonowania psychiki ludzkiej, co umożliwia im prowadzenie diagnozy i poradnictwa psychologicznego. 

Psycholog może zajmować się różnymi aspektami zdrowia psychicznego – od psychoedukacji, przez poradnictwo, po udzielanie pomocy psychologicznej w różnych instytucjach, np. w szkole, w przedszkolu, poradni psychologiczno-pedagogicznej, poradniach zdrowia psychicznego czy ośrodku interwencji kryzysowej. Psycholog znajdzie zatrudnienie także w wojsku, w policji, w więzieniach, a nawet przy sportowcach czy osobach biznesu.

Ich specjalizacje są różnorodne i mogą obejmować takie obszary jak psychologia kliniczna, neuropsychologia, psychologia biznesu czy psychologia dzieci i młodzieży. 

W toku swojej pracy psycholog może korzystać z różnych metod diagnostycznych, w tym testów psychologicznych, aby zidentyfikować specyficzne problemy psychiczne. 

Jednakże ważne jest podkreślenie, że psycholog nie ma uprawnień do prowadzenia regularnej psychoterapii, jeśli nie ukończył szkoły psychoterapii. 

Kim jest psychoterapeuta?

Psychoterapeuta jest specjalistą, który po ukończeniu studiów wyższych (zazwyczaj o profilu psychologicznym, humanistycznym lub medycznym) kontynuuje swoje kształcenie, przechodząc przez szczegółowe i zaawansowane szkolenie w zakresie psychoterapii. Aby prowadzić praktykę psychoterapii, powinien ukończyć szkołę psychoterapii i uzyskać certyfikat jednego ze stowarzyszeń:

• Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, 
• Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 
• Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej, 
• Polskie Towarzystwo Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej, 
• Polskie Towarzystwo Psychoanalityczne, 
• stowarzyszenia skupione w Polskiej Radzie Psychoterapii.

W trakcie tego szkolenia psychoterapeuci zgłębiają wybrane przez siebie nurty terapeutyczne, takie jak psychoterapia psychodynamiczna, poznawczo-behawioralna, humanistyczno-egzystencjalna, systemowa czy integracyjna. Każdy z tych nurtów ma swoje założenia i techniki pracy z klientem, które psychoterapeuta wykorzystuje w celu efektywnej pomocy osobom zmagającym się z zaburzeniami psychicznymi, trudnościami emocjonalnymi lub problemami w funkcjonowaniu. 

Psychoterapeuta skupia się na głębokiej pracy terapeutycznej, angażując klienta w proces rozumienia i zmiany jego schematów myślenia, zachowania i przekonań. TUTAJ możesz przeczytać, na czym polega psychoterapia.

Ważną częścią kształcenia psychoterapeuty jest też doświadczenie własnej terapii oraz regularna superwizja, co pomaga w utrzymaniu wysokich standardów etycznych i profesjonalnych w praktyce terapeutycznej.

​Różnice między psychologiem a psychoterapeutą

Poniższa tabela przedstawia główne różnice między tymi dwiema specjalizacjami.

Można przyjąć, że psychologia jest dość szeroką dziedziną o ogromnym spektrum zainteresowań, tymczasem psychoterapia skupia się na jej wycinku i terapeutycznym leczeniu zaburzeń psychicznych. To znaczy, że psychoterapia zawiera się w psychologii, a nie odwrotnie.

Ani psycholog, ani psychoterapeuta nie mają uprawnień do prowadzenia leczenia farmakologicznego. 

Kiedy psycholog, a kiedy psychoterapeuta?

Decyzja o tym, kiedy skorzystać z pomocy psychologa, a kiedy psychoterapeuty zależy od indywidualnych potrzeb i rodzaju problemów, z którymi się borykamy. Psycholog może być odpowiednim wyborem w przypadkach potrzeby diagnozy, krótkoterminowego wsparcia lub poradnictwa, na przykład w sytuacjach stresowych, problemach życia codziennego, czy w ramach profilaktyki psychicznej. 

Z kolei psychoterapeuta jest wskazany, gdy mamy do czynienia z głębszymi problemami psychicznymi, nawracającymi trudnościami emocjonalnymi, które wymagają długoterminowej terapii, takimi jak zaburzenia lękowe, depresja, problemy w relacjach, zaburzenia odżywiania czy zaburzenia osobowości.

Psycholog a psychoterapeuta – podsumowanie

• Psycholog to osoba, która ukończyła studia magisterskie w zakresie psychologii. 
• Psychoterapeuta to specjalista z dodatkowym szkoleniem podyplomowym, skupiony na długoterminowej terapii i pracy z emocjami klienta.
• Psychoterapia zawiera się w psychologii, ale nie odwrotnie. 
• Psycholog i psychoterapeuta nie mają uprawnień do przepisywania leków. To kompetencje lekarza psychiatry.

Psychoterapia, często postrzegana jako kluczowy element w leczeniu problemów zdrowia psychicznego, jest procesem, który pomaga ludziom poprawić jakość życia i poradzić sobie z różnymi trudnościami emocjonalnymi i psychicznymi. 

Bardzo często psychoterapia opiera się na rozmowach terapeuty z klientem. 

To metoda leczenia zaburzeń psychiki, która ma za zadanie wspierać osoby cierpiące na zaburzenia takie jak depresja czy lęki, a także pomagać w odkrywaniu i realizowaniu własnego potencjału, co przekłada się na zwiększenie satysfakcji życiowej i lepsze samopoczucie. 

Korzystając z psychoterapii, klienci uczą się rozumieć własne procesy psychiczne i emocjonalne, co pomaga im w tworzeniu zdrowszych wzorców myślenia i zachowania.

Główne cele psychoterapii obejmują:

• Zrozumienie i przetwarzanie przeżyć emocjonalnych.
• Poprawa komunikacji i relacji interpersonalnych.
• Rozwiązywanie konfliktów wewnętrznych i lepsze radzenie sobie ze stresem.
• Odkrywanie nowych sposobów myślenia i działania, które prowadzą do lepszego samopoczucia i zadowolenia z życia.

Psychoterapia jest procesem indywidualnie dostosowanym do potrzeb każdego klienta, co czyni ją skuteczną metodą pomocy w szerokim zakresie problemów psychicznych i emocjonalnych.

Definicja psychoterapii i podstawowe założenia

Definicja psychoterapii obejmuje szeroki zakres działań terapeutycznych, które mają na celu nie tylko leczenie rozpoznanych zaburzeń, takich jak stany lękowe, fobie, obniżony nastrój czy drażliwość, ale również wsparcie w radzeniu sobie z doświadczeniem traumatycznych wydarzeń oraz pomoc w odkrywaniu i rozwijaniu wewnętrznego potencjału jednostki.

Podstawowe założenia psychoterapii opierają się na kilku kluczowych punktach:

• Zrozumienie i empatia – Terapia zakłada, że każdy klient jest traktowany z głębokim zrozumieniem i empatią, co jest podstawą do budowania zaufania i otwartości w relacji terapeutycznej.
• Indywidualne podejście – Każda osoba jest unikalna, dlatego terapia jest dostosowywana do indywidualnych potrzeb i okoliczności klienta.
• Współpraca – Psychoterapia jest procesem współpracującym, w którym klient i terapeuta wspólnie pracują nad osiągnięciem ustalonych celów terapeutycznych.
• Rozwój – Centralnym celem jest pomoc klientom w rozwijaniu nowych umiejętności i strategii radzenia sobie z problemami, co przekłada się na poprawę jakości życia.

Proces psychoterapii

Psychoterapia jest złożonym procesem, który obejmuje szereg etapów i działań, mających na celu pomoc klientowi w rozwiązywaniu jego problemów psychicznych i emocjonalnych. 

Na początku terapii kluczowym elementem jest stworzenie kontraktu terapeutycznego, który jest swego rodzaju umową między klientem a terapeutą. Kontrakt ten określa ramy współpracy, cele terapii oraz zasady, jakimi będą się kierować obie strony podczas sesji.

W trakcie procesu psychoterapii można wyróżnić kilka kluczowych elementów:

• Rozmowa terapeutyczna – Serce psychoterapii, polegające na dialogu między terapeutą a klientem, w którym klient ma możliwość wyrażenia swoich myśli, uczuć i doświadczeń.
• Rozwiązywanie problemów – Terapeuta pomaga klientowi identyfikować źródła jego trudności, a następnie wspólnie pracują nad znalezieniem skutecznych sposobów radzenia sobie z nimi.
• Wypracowywanie nowych wzorców zachowania – Celem jest pomoc klientowi w rozwoju nowych, zdrowszych sposobów myślenia i reagowania na różne sytuacje życiowe.

W nurcie humanistycznym, w którym pracuję, nie ustalam strategii na każdą sesję. Proces jest elastyczny. Oczywiście na początku ustalamy cele terapeutyczne, a terapeuta potem ustala pewną strategię, ale to jest bardzo elastyczny proces, gdzie ważne są momenty. Często porównuję, że te momenty są jak ziarenka piasku. Dopiero jak ich jest ileś, to widać efekt.

Rodzaje i metody psychoterapii

To, na czym polega psychoterapia i jak będzie wyglądała, zależy od rodzaju terapii, ponieważ istnieje wiele metod leczenia schorzeń i zaburzeń psychicznych.

 Każdy rodzaj i metoda psychoterapii ma swoje specyficzne cechy i jest skierowany na określone problemy psychiczne. Wyróżniamy:

• Psychoterapia poznawczo-behawioralna – Koncentruje się na identyfikowaniu i zmianie negatywnych schematów myślenia, przyczyniających się do problemów psychicznych oraz wprowadza różne techniki pozwalające wypracować nowe, bardziej korzystne wzorce zachowań.
• Psychoterapia psychodynamiczna – Skupia się na analizie wczesnych doświadczeń życiowych i ich wpływie na obecne problemy psychiczne klienta.
• Psychoterapia w nurcie humanistycznym – Jest zorientowana na indywidualne doświadczenia klienta,, podkreślając jego autonomię i zdolność do samorealizacji. Terapeuta tworzy środowisko oparte na empatii, akceptacji i autentyczności, wspierając klienta w odkrywaniu własnego potencjału, rozwoju osobistym i zrozumieniu emocji, by móc żyć pełniej i świadomiej.
• Terapia systemowa – Podkreśla rolę relacji rodzinnych i społecznych w rozwoju i leczeniu problemów psychicznych.

W jakich schorzeniach psychoterapia jest pomocna?

Psychoterapia skutecznie leczy wiele różnych zaburzeń, w tym:

• Depresja
• Zaburzenia lękowe
• Zaburzenia osobowości
• Zaburzenia odżywiania
• PTSD (zespół stresu pourazowego)
• Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD)
• Zaburzenia afektywne dwubiegunowe
• Zaburzenia snu
• Zaburzenia adaptacyjne
• Problemy z uzależnieniami

Warto zauważyć, że psychoterapia może być również pomocna w radzeniu sobie z trudnościami życiowymi i emocjonalnymi, które niekoniecznie kwalifikują się jako zaburzenia psychiczne.

Psychoterapia może przynieść wiele korzyści, w tym poprawę zdrowia psychicznego i emocjonalnego, lepsze zrozumienie siebie i swoich zachowań, zmniejszenie objawów takich jak lęk czy depresja, oraz rozwój zdrowszych strategii radzenia sobie ze stresem. Może także poprawić relacje interpersonalne, zwiększyć samoocenę i pomóc w rozwiązywaniu problemów życiowych, prowadząc do większej satysfakcji z życia i ogólnego poczucia dobrostanu. Bardzo często terapia zmienia nastawienie klienta. 

Psychoterapia indywidualna a terapia grupowa

Oto tabela prezentująca różnice między psychoterapią indywidualną a grupową:

Od czego zależy skuteczność psychoterapii?

Skuteczność psychoterapii zależy od wielu czynników, które wspólnie przyczyniają się do powodzenia procesu terapeutycznego:

• Relacja terapeutyczna – Budowanie zaufania i dobrego kontaktu między klientem a terapeutą jest fundamentem skutecznej terapii.
• Zaangażowanie i gotowość klienta – Od motywacji klienta zależy to, jak będzie pracował w terapeutą, ale także poza sesjami, i czy nie przerwie terapii przed czasem.
• Kompetencje i doświadczenie terapeuty – Wiedza, umiejętności oraz doświadczenie terapeuty mają istotny wpływ na przebieg i efektywność terapii.
• Dopasowanie metody terapeutycznej – Wybór odpowiedniej metody terapeutycznej, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i problemów klienta da lepsze efekty.
• Czas trwania i regularność sesji – Regularne i konsekwentne uczestnictwo w sesjach oraz czas poświęcony na terapię również wpływają na jej efektywność.
• Wsparcie zewnętrzne– Wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół, a także innych form pomocy, jak grupy wsparcia, może wspierać proces leczenia.
• Gotowość do zmiany – Otwartość na zmianę i praca nad sobą poza sesjami terapeutycznymi znacząco przyczyniają się do postępu.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o psychoterapię

Kto może prowadzić psychoterapię?

W Polsce, ze względu na brak ustawy regulującej zawód psychoterapeuty, teoretycznie każdy może się tytułować psychoterapeutą. Jednak zgodnie z dobrą praktyką, psychoterapeutą powinna być osoba, która jest w trakcie lub ukończyła 4-letnią szkołę psychoterapii i osiągnęła pewien poziom praktyki oraz doświadczenia w zależności od wybranego nurtu. Wymagana jest również terapia własna, choć zależności od nurtu może być różnie traktowana. Zawsze warto zapytać o kwalifikacje i doświadczenie terapeuty przed rozpoczęciem terapii.

Czy psychoterapeuta może przepisać leki?

Psychoterapeuta nie prowadzi leczenia farmakologicznego. Leczenie farmakologiczne to domena psychiatry. 

Kto powinien skorzystać z pomocy psychoterapeuty?

Z pomocy psychoterapeuty powinny skorzystać osoby, które doświadczają trudności emocjonalnych, psychicznych lub relacyjnych, takich jak lęki, depresja, problemy z relacjami, niska samoocena, czy stres, mogą skorzystać z pomocy psychoterapeuty. Psychoterapia jest także pomocna dla osób pragnących lepiej zrozumieć siebie i rozwijać swoje umiejętności radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi.