„Co czwarty Polak czuje pogorszenie zdrowia psychicznego po pandemii” czytam w artykule na stronie politykazdrowotna.com. Od dawna mówi się też, że w Polsce jest niedobór psychoterapeutów, a czas oczekiwania na wizytę u specjalisty na Narodowy Fundusz Zdrowia to niekiedy nawet 2 lata. Niemniej świadomość wagi zdrowia psychicznego u Polaków rośnie.

Jednak kiedy stajemy przed wyborem specjalisty, często pojawia się pytanie: psycholog czy psychoterapeuta? Zarówno psycholog, jak i psychoterapeuta zajmują się problemami w zdrowiu psychicznym, ale różnią się w podejściu, kwalifikacjach i metodach leczenia. 

Ten artykuł rzuca światło na te subtelne, lecz istotne różnice, pomagając zrozumieć, kiedy i do kogo najlepiej się zwrócić. Odkryj, jak te dwie ścieżki zawodowe się przeplatają i jak mogą wspierać Twój dobrostan psychiczny w różnych sytuacjach życiowych.

Kim jest psycholog?

Psycholog to wykwalifikowany specjalista, który ukończył pięcioletnie studia magisterskie z zakresu psychologii. W Polsce psychologia jest jednym z nielicznych kierunków, które są nauczane jako jednolite studia magisterskie. 

Absolwenci tego kierunku posiadają gruntowną wiedzę z zakresu funkcjonowania psychiki ludzkiej, co umożliwia im prowadzenie diagnozy i poradnictwa psychologicznego. 

Psycholog może zajmować się różnymi aspektami zdrowia psychicznego – od psychoedukacji, przez poradnictwo, po udzielanie pomocy psychologicznej w różnych instytucjach, np. w szkole, w przedszkolu, poradni psychologiczno-pedagogicznej, poradniach zdrowia psychicznego czy ośrodku interwencji kryzysowej. Psycholog znajdzie zatrudnienie także w wojsku, w policji, w więzieniach, a nawet przy sportowcach czy osobach biznesu.

Ich specjalizacje są różnorodne i mogą obejmować takie obszary jak psychologia kliniczna, neuropsychologia, psychologia biznesu czy psychologia dzieci i młodzieży. 

W toku swojej pracy psycholog może korzystać z różnych metod diagnostycznych, w tym testów psychologicznych, aby zidentyfikować specyficzne problemy psychiczne. 

Jednakże ważne jest podkreślenie, że psycholog nie ma uprawnień do prowadzenia regularnej psychoterapii, jeśli nie ukończył szkoły psychoterapii. 

Kim jest psychoterapeuta?

Psychoterapeuta jest specjalistą, który po ukończeniu studiów wyższych (zazwyczaj o profilu psychologicznym, humanistycznym lub medycznym) kontynuuje swoje kształcenie, przechodząc przez szczegółowe i zaawansowane szkolenie w zakresie psychoterapii. Aby prowadzić praktykę psychoterapii, powinien ukończyć szkołę psychoterapii i uzyskać certyfikat jednego ze stowarzyszeń:

• Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, 
• Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 
• Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej, 
• Polskie Towarzystwo Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej, 
• Polskie Towarzystwo Psychoanalityczne, 
• stowarzyszenia skupione w Polskiej Radzie Psychoterapii.

W trakcie tego szkolenia psychoterapeuci zgłębiają wybrane przez siebie nurty terapeutyczne, takie jak psychoterapia psychodynamiczna, poznawczo-behawioralna, humanistyczno-egzystencjalna, systemowa czy integracyjna. Każdy z tych nurtów ma swoje założenia i techniki pracy z klientem, które psychoterapeuta wykorzystuje w celu efektywnej pomocy osobom zmagającym się z zaburzeniami psychicznymi, trudnościami emocjonalnymi lub problemami w funkcjonowaniu. 

Psychoterapeuta skupia się na głębokiej pracy terapeutycznej, angażując klienta w proces rozumienia i zmiany jego schematów myślenia, zachowania i przekonań. TUTAJ możesz przeczytać, na czym polega psychoterapia.

Ważną częścią kształcenia psychoterapeuty jest też doświadczenie własnej terapii oraz regularna superwizja, co pomaga w utrzymaniu wysokich standardów etycznych i profesjonalnych w praktyce terapeutycznej.

​Różnice między psychologiem a psychoterapeutą

Poniższa tabela przedstawia główne różnice między tymi dwiema specjalizacjami.

Kryterium	Psycholog	Psychoterapeuta
Wykształcenie	5-letnie studia magisterskie z psychologii	Studia wyższe, następnie 4-letnie szkolenie podyplomowe
Specjalizacja	Różne obszary, np. psychologia kliniczna, neuropsychologia	Wybór konkretnego nurtu terapeutycznego, np. psychodynamiczny, poznawczo-behawioralny
Zakres pracy	Diagnostyka, poradnictwo, psychoedukacja	Głęboka praca terapeutyczna, długoterminowe leczenie problemów psychicznych
Uprawnienia	Diagnozowanie problemów psychicznych, kierowanie do innych specjalistów	Prowadzenie psychoterapii krótko- i długoterminowej
Doświadczenie własne	Nie musi przechodzić terapii własnej	Wymagane, włączając własną terapię i superwizję
Praca z klientami	Głównie diagnoza i krótkoterminowe wsparcie	Długoterminowa praca nad zmianą schematów myślenia i zachowania klienta

Można przyjąć, że psychologia jest dość szeroką dziedziną o ogromnym spektrum zainteresowań, tymczasem psychoterapia skupia się na jej wycinku i terapeutycznym leczeniu zaburzeń psychicznych. To znaczy, że psychoterapia zawiera się w psychologii, a nie odwrotnie.

Ani psycholog, ani psychoterapeuta nie mają uprawnień do prowadzenia leczenia farmakologicznego. 

Kiedy psycholog, a kiedy psychoterapeuta?

Decyzja o tym, kiedy skorzystać z pomocy psychologa, a kiedy psychoterapeuty zależy od indywidualnych potrzeb i rodzaju problemów, z którymi się borykamy. Psycholog może być odpowiednim wyborem w przypadkach potrzeby diagnozy, krótkoterminowego wsparcia lub poradnictwa, na przykład w sytuacjach stresowych, problemach życia codziennego, czy w ramach profilaktyki psychicznej. 

Z kolei psychoterapeuta jest wskazany, gdy mamy do czynienia z głębszymi problemami psychicznymi, nawracającymi trudnościami emocjonalnymi, które wymagają długoterminowej terapii, takimi jak zaburzenia lękowe, depresja, problemy w relacjach, zaburzenia odżywiania czy zaburzenia osobowości.

Psycholog a psychoterapeuta – podsumowanie

• Psycholog to osoba, która ukończyła studia magisterskie w zakresie psychologii. 
• Psychoterapeuta to specjalista z dodatkowym szkoleniem podyplomowym, skupiony na długoterminowej terapii i pracy z emocjami klienta.
• Psychoterapia zawiera się w psychologii, ale nie odwrotnie. 
• Psycholog i psychoterapeuta nie mają uprawnień do przepisywania leków. To kompetencje lekarza psychiatry.